ADHD (بیش فعالی ) چگونه تشخیص داده می‌شود؟

نویسنده: کیت لو، ۲۰۱۹

مترجم: حسین خباز، دانشجوی کارشناسی ارشد روان‌شناسی تربیتی – ۱۴۰۰

اختلال بیش فعالی با کمبود توجه (ADHD – بیش فعالی) با آزمایش فیزیکی مانند آزمایش خون یا اشعه ایکس قابل‌تشخیص نیست. در عوض، یک متخصص بهداشت از یک فرایند ارزیابی برای تشخیص ADHD ( بیش فعالی ) استفاده می‌کند.

در حین ارزیابی، یک متخصص اطلاعاتی را در مورد شما یا فرزندتان جمع می‌کند تا تعیین کند که آیا معیارهای ADHD ( بیش فعالی ) برآورده شده است. این معیارها از راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM)، راهنمای تشخیصی رسمی مورداستفاده در ایالات‌متحده ارائه می‌شوند.

معیارهای تشخیصی

صرف‌نظر از نمایش خاص ADHD ( بیش فعالی ) – بی‌توجهی، بیش فعالی– تکانشی، یا ترکیبی – برای رسیدن به یک تشخیص رسمی باید چندین شرط وجود داشته باشد:

● چندین علائم قبل از ۱۲ سالگی وجود دارد

● علائم در چندین تنظیم وجود دارد (خانه، مدرسه، محل کار)

● علائم عملکرد روزانه را مختل یا کاهش می‌دهد

● علائم با شرایط سلامت روان دیگری بهتر توضیح داده نمی‌شوند

نوع بی‌توجه

برای کودکان تا ۱۶ سال، شش علامت یا بیشتر از بی‌توجهی باید وجود داشته باشد، درحالی‌که افراد ۱۷ و بالاتر باید ۵ یا بیشتر علائم را نشان دهند. این علائم باید حداقل شش ماه وجود داشته باشد تا تشخیص ADHD (بیش فعالی ) را نشان دهد:

● غالباً اشتباهات سهل‌انگاری می‌کند یا جزئیات را نادیده می‌گیرد

● در هماهنگی با کارها یا فعالیت‌های خاص مشکل دارد

● به نظر نمی‌رسد وقتی با شما صحبت می‌شود گوش دهد

● کارها را به پایان نمی‌رساند یا دستورالعمل‌ها را دنبال نمی‌کند

● در سازمان‌دهی مشکل دارد

● از انجام کارهای طولانی‌مدت اجتناب می‌کند یا بدش می‌آید

● اغلب موارد مهم (کیف پول، وسایل مدرسه و غیره) را گم می‌کند

● به‌راحتی حواس‌پرت می‌شود

● اغلب فراموش‌کار است

بیش‌فعال / نوع تکانشی

برای تشخیص ADHD ( بیش فعالی ) بر اساس علائم بیش فعالی-تکانشگری، همان معیارهای سن و زمان بالا لازم است:

● تکان دادن منظم یا تکان خوردن منظم

● دستورالعمل‌های نشستن یا ماندن در یک مکان را نادیده می‌گیرد

● در موقعیت‌هایی که چنین حرکتی نامناسب است حرکت می‌کند یا احساس بی‌قراری می‌کند

● نمی‌تواند بی‌سروصدا در فعالیت‌های اوقات فراغت شرکت کند

● زیاد حرف زدن

● قبل از اینکه سؤال تمام شود، بدون تامل و به صورت تکانشی به آنها پاسخ می‌دهد

● دردسر انتظار برای نوبت آن‌ها

● اغلب مکالمه را قطع یا دخالت می‌کند

در روند تشخیص فرد مبتلا به ADHD (بیش فعالی ) ، پزشک نیز شدت را نشان می‌دهد:

● خفیف: شما یا فرزندتان درحالی‌که علائم کافی برای پاسخگویی به معیارهای تشخیص را دارید، در عملکرد خود دارای اختلال جزئی است.

● متوسط: کاهش ارزش چشمگیرتر است

● شدید: علائم بسیار بیشتری از مواردی که حداقل برای تشخیص ADHD (بیش فعالی ) موردنیاز است، همراه با اختلال قابل‌توجه در نتیجه علائم وجود دارد

اهمیت تشخیص دقیق

ممکن است وسوسه شوید که از تشخیص رسمی خود یا فرزندتان جلوگیری کنید. به‌هرحال اگر قصد مصرف دارو را ندارید، چه فایده‌ای دارد؟ یا شاید نگران این باشید که برچسب‌گذاری با بیش فعالی بیش از آنکه به شما کمک کند آسیب برساند.

اما تشخیص ADHD مزایای بسیاری دارد.

تشخیص می‌تواند برای کمک گرفتن خیلی مهم باشد – حتی اگر قصد استفاده از دارو به‌عنوان بخشی از درمان خود نداشته باشید.

یک مزیت احساسی نیز وجود دارد. علائم مرتبط با این اختلال می‌تواند به احساس گناه، شرم، و یا خجالت در مورد کم‌کاری کردن منجر شود. یا می‌تواند منجر به ناامیدی زیادی نسبت به مدت‌زمان انجام تکالیف شود. تشخیص ممکن است به کاهش آن احساسات کمک کند.

هنگامی‌که مدارک کتبی تشخیص را نشان می‌دهید، اقامت در مدرسه یا محل کار امکان‌پذیر است. تغییرات کوچک، مانند انتقال فضای کاری خود به منطقه‌ای آرام یا اختصاص دادن زمان بیشتر در آزمون‌ها، می‌تواند تفاوت زیادی ایجاد کند.

پس از آزمایش ADHD، می‌توانید دوره درمانی را شروع کنید که به مدیریت زندگی بیشتر کمک می‌کند.

متخصصانی که ADHD را تشخیص می‌دهند

چندین متخصص مختلف وجود دارد که واجد شرایط تشخیص ADHD هستند. یک روان‌پزشک، روانشناس، روان‌درمانگر، متخصص مغز و اعصاب و برخی پزشکان می‌توانند ADHD را تشخیص دهند. قبل از رزرو وقت ملاقات، به‌طور خاص از او بپرسید که آیا ارائه‌دهنده خدمات درمانی تجربه تشخیص ADHD  را دارد یا خیر.

پزشک خانواده ممکن است ارزیابی دقیق را انجام ندهد اما می‌تواند شما را به یک متخصص که می‌تواند شما را به اندازه کافی ارزیابی کند ارجاع دهد. اگر علاقه دارید که ازنظر ADHD ارزیابی شوید، بهتر است با وقت قبلی از متخصصان مرکز مشاوره جوانه رشد تبریز شروع کنید.

برخی از متخصصان اطفال و پزشکان عمومی ADHD را تشخیص می‌دهند. اگر پزشکتان به شما یا فرزندتان به ADHD شک دارد، می‌توانید برای انجام ارزیابی بیشتر به یک متخصص ارجاع دهید.

بیش فعالی را نمی‌توان به‌صورت آنلاین تشخیص داد. بااین‌حال، بسیاری از آزمون‌ها و پرسشنامه‌های ADHD در دسترس آنلاین است که به‌عنوان یک فرایند خودآزمایی مفید به کار می‌روند. شرکت در یک مسابقه می‌تواند به شما اطمینان دهد که می‌توانید برای تشخیص رسمی با یک متخصص بهداشت تماس بگیرید

چه چیزی را با ارائه‌دهنده خدمات درمانی خود به اشتراک بگذارید

در صورت امکان، کپی هرگونه سوابق مناسب مانند سوابق پزشکی، روانشناسی، مدارس / شغل را به قرار ملاقات بیاورید. آماده باشید تا یک تاریخچه دقیق اجتماعی و خانوادگی ارائه دهید.

بسیاری از ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتی برای تکمیل وقت ملاقات پرسشنامه‌ای برای شما ارسال می‌کنند. فرم‌های تکمیل‌شده را حتماً به‌وقت خود بیاورید.

همچنین ممکن است آن‌ها با رضایت شما، مانند معلم فرزندتان یا مهدکودک، پرسشنامه را برای افراد دیگر ارسال کنند.

فرآیند ارزیابی

اگرچه متفاوت است، یک ارزیابی معمول برای ADHD بزرگ‌سالان ممکن است حدود سه ساعت طول بکشد. هر تمرین کننده ارزیابی را به روش خود انجام می‌دهد، اما شما می‌توانید مصاحبه حضوری داشته باشید که موضوعاتی مانند رشد، سلامتی، خانواده و تاریخچه زندگی را پوشش دهد.

ممکن است پزشک بالینی درخواست مصاحبه با افراد دیگر مانند شریک زندگی یا یکی از اعضای خانواده را داشته باشد. در مورد کودکان، ممکن است پزشک بالینی بخواهد با یک معلم، مربی یا مهدکودک صحبت کند.

پرسشنامه‌ها، مقیاس‌های رتبه‌بندی، غربالگری‌های فکری و معیارهای توجه و حواس‌پرتی پایدار همه می‌توانند بخشی از ارزیابی باشند. ممکن است از شما بخواهید در مورد مواردی ازجمله:

● قبل از اتمام کار چند بار یک کار را ترک می‌کنید؟

● چند وقت یک‌بار موارد را بی‌جا می‌کنید؟

● قرارها یا سایر موارد مهم را چند بار فراموش می‌کنید؟

● آیا در نشستن مشکلی ندارید؟

● آیا برای ریلکس شدن تلاش می‌کنید؟

● هرچند وقت یک‌بار حواس شمارا پرت می‌کند

سابقه پزشکی شما بخش مهمی از ارزیابی است. اگر اخیراً معاینه پزشکی نداشته‌اید، توصیه می‌شود که علل پزشکی را برای علائم خود رد کنید.

درحالی‌که آزمایش روان‌شناختی به‌عنوان تنها پایه برای تشخیص ADHD استفاده نمی‌شود، ممکن است توصیه شود نتیجه‌گیری کنید و ارزیابی جامع‌تری ارائه دهید. همچنین ممکن است ازنظر ناتوانی در یادگیری غربالگری شوید.

تشخیص ADHD می‌تواند احساس سیل عواطف را در شما ایجاد کند. از توضیح در مورد علائم خود ممکن است احساس راحتی کنید. یا ممکن است احساس کنید که دیگر نمی‌توانید چه‌کارهایی انجام دهید.

در تصمیم‌گیری درباره درمان عجله نکنید. قبل از رفتن به مراحل بعدی، کمی به خود فرصت دهید تا اطلاعات جدید را پردازش کنید.

پس از آماده شدن، می‌توانید با پزشک خود ملاقات کنید تا تعیین کند که چه دوره درمانی برای شما بهتر است، که ممکن است شامل درمان، دارو و یا تغییر سبک زندگی باشد.

منبع: verywellmind

جوانه رشد: یه مرکز مشاوره خوب در تبریز- برای تشخیص و درمان اختلالات بیش فعالی