درمان فوبیا. نظریه شناختی، رویکردی به روان‌شناسی است که تلاش می‌کند رفتار انسان را با درک فرایندهای تفکر تبیین کند. برای مثال، وقتی درمانگر نحوه شناسایی الگوهای ناسازگار تفکر و تبدیل آن‌ها به الگوهای تفکر سازنده را به شما یاد می‌دهد، از اصول نظریه شناختی استفاده می‌کند.
مبانی نظریه شناختی
مفروضه اصلی نظریه‌های شناختی این است که افکار تعیین‌کننده‌های اصلی هیجانات و رفتار هستند. پردازش اطلاعات توصیف معمول این فرایند ذهنی است. در این رویکرد نظریه‌پردازان، عملکرد ذهن انسان را با کامپیوتر مقایسه می‌کنند.
نظریه شناختی محض، رفتارگرایی را که رویکرد دیگر روان‌شناسی است، بر این اساس که رفتار پیچیده انسان را به علت و معلول ساده تقلیل می‌دهد، به چالش می‌کشد.
گرایش دهه‌های اخیر، تلفیق نظریه شناختی و رفتارگرایی به نظریه شناختی رفتاری (CBT) فراگیر بوده است. این امر به درمانگران امکان می‌دهد تا از تکنیک‌های هر دو مکتب فکری برای کمک به مراجع در دستیابی به اهدافش استفاده کنند.
نظریه اجتماعی شناختی
نظریه اجتماعی شناختی زیرمجموعه نظریه شناختی است. درمانگرها از آن برای درمان فوبیا و سایر اختلالات روانی استفاده می‌کنند. تمرکز عمده این نظریه بر راه‌های یادگیری از الگوبرداری از رفتار دیگران است. کمپین‌های تبلیغاتی و شرایط فشار همسالان مثال‌های خوبی در این زمینه هستند.
بازسازی شناختی برای درمان فوبیا
هر سه نوع فوبیا در گروه بزرگ موضوعات روان‌شناسی به نام اختلالات اضطراب که شایع‌ترین نوع اختلالات روان‌پزشکی است، قرار می‌گیرند.
بر اساس نظریه شناختی، بازسازی شناختی بخشی از طرح درمان مؤثر برای اختلال اضطراب است. در بازسازی شناختی، درمانگر از شما سؤال می‌پرسد، در تجزیه‌وتحلیل پاسخ‌ها به شما کمک می‌کند تا درک خود را از اضطرابتان افزایش دهید و در «ویرایش و بازنویسی» افکار ناسازگارانه شما کمک می‌کند.
رویکرد اساسی برای بازسازی شناختی توسط نظریه‌پرداز برجسته شناختی دکتر کریستین پادسکی مطرح شد. به پیشنهاد او درمانگر در چهار گام اساسی با شما همراه می‌شود:
- وقتی احساس اضطراب می‌کنید سؤالاتی را مطرح کنید تا «خود گویه‌هایی» که در ذهن شما جریان دارند مشخص شوند و سپس بحثی را برای راست آزمایی آنچه بدان می‌اندیشید، ترتیب دهید.
- به آنچه باید بگویید، همدلانه و با پذیرش بی‌قیدوشرط گوش دهید.
- نکات اصلی هر جلسه را برای تقویت آموخته‌ها و پرداختن به سوء تفاهمات خلاصه کنید.
- از خودتان سؤالاتی بپرسید تا به شما امکان دهند دیدگاه جدید و واقع بینانه تر از اضطرابتان را ترکیب و تجزیه‌وتحلیل کنید و بتوانید الگوهای تفکر خود را بازسازی کنید.
سوگیری‌های شناختی درمان فوبیا
درمانگر شما وقتی سوگیری‌های شناختی در تفکرات ناسازگارتان را به‌عنوان بخشی از طرح درمان شما موردتوجه قرار می‌دهد، به نظریه شناختی تکیه می‌کند.
دو نوع از سوگیری‌های شناختی که در درمان اضطراب عنوان می‌شوند عبارت‌اند از:
- سوگیری توجه بدین معنی که در حضور محرک‌های اضطراب زا، بجای علامت‌های مثبت، به علامت‌های منفی توجه می‌کنید. برای مثال، اگر از صحبت کردن در جمع هراس دارید، به‌جای جستجوی چهره‌های خندان، شما فقط به حضاری نگاه می‌کنید که حالات چهره‌ای به‌ظاهر تهدیدآمیز دارند.
- سوگیری تفسیر همان‌طور که از اسمش پیداست، به اطلاعات سو تعبیر شده برمی‌گردد. در جایگاه مخصوص سخنرانی، ممکن است شما فکر کنید، حالت منفی چهره یکی از حضار بازتابی از احساسش درباره شماست درحالی‌که آن‌ها صرفاً خسته هستند.
نویسنده: لیزا فریتشر، ۲۰۲۰
مترجم: نسرین جاجانی، ۱۳۹۹
ویراستار: دکتر اکبر رضایی
 در گروه بزرگ موضوعات روان‌شناسی به نام اختلالات اضطراب که شایع‌ترین نوع اختلالات روان‌پزشکی است، قرار می‌گیرند. نظریه شناختی ...){kind=link}